In oorlog
Na de inval van Rusland in Oekraïne worstelde ik met de vraag: hoe leg je aan kinderen uit wat hier gebeurt? En na die eerste vraag kwam een tweede en die luidde: kan een boek met verhalen over oorlogen door de geschiedenis heen, helpen om de oorlogen van nu te begrijpen? Daaruit is het boek In oorlog voortgekomen. Pjotr van Lenteren schreef er een mooi stuk over in de Volkskrant. Uitgeverij Unieboek maakte speciaal voor het boek een lesbrief die op de website kan worden gedownload.
Lang geleden…
Lang geleden… de geschiedenis van Nederland in 50 voorleesverhalen Lang geleden, in 2007 verscheen het boek dat mijn leven zou veranderen. Een Zilveren Griffel en een ongelofelijke hoeveelheid herdrukken. Stiekem was ik al jarenlang aan het werk met een lijst helden, gebeurtenissen, plekken die de geschiedenis van ons land hebben bepaald. Toen ik het aan het schrijven was, wist ik ook meteen dat er meer delen zouden verschijnen.
Hoe fel de zon ook scheen
Een boek met twintig verhalen over de Tweede Wereldoorlog. Waren daar niet al meer dan genoeg boeken over geschreven? Kennelijk niet, want vaak hoorde ik van meesters en juffen dat ze verhalen misten. Welk kind weet wie de Soldaat van Oranje was? Wat gebeurde er tijdens de februaristaking? Waarom werden veel jongens en mannen gedwongen om in Duitse fabrieken te werken? Wat wordt er eigenlijk bedoeld met: ‘Hij was fout in de oorlog?’
Twintig verhalen over uiteenlopende onderwerpen. Je zou kunnen zeggen: deze verhalen zijn bedoeld als kennismaking. Misschien geven ze aanleiding tot het lezen van nieuwe boeken. Misschien zijn ze geschikt als beginnetje voor een zoektocht naar meer informatie. De illustraties zijn van Alex de Wolf. Bewust niet al te grijs en niet te somber. Want de Tweede Wereldoorlog begon in een zonovergoten meimaand.
Nu of ooit
Deel twee werd: In een land hier ver vandaan…
Deel negen heet: Stad en land… verhalen over de natuur in Nederland.
Maar misschien is het belangrijkste boek wel: Nu of ooit… over de rechten van kinderen.
Alex de Wolf zorgde voor de geweldige illustraties.
De ware geschiedenis van Dancing Buffalo
In het jaar 2000 ontmoetten we in Canada een jonge danser. Zijn naam was Dancing Buffalo.
Na 22 jaar heb ik hem weer opgezocht. We hebben dagenlang gepraat over de problemen die de oorspronkelijke bewoners van de wereld tegenkomen. Daaruit zijn 22 verhalen voortgekomen. Bijvoorbeeld over Inuit die te maken krijgen met klimaatverandering. Of over Ainu in Japan die dreigen hun eigen taal te verliezen. Of over Kanaka op Hawaï die er soms een beetje genoeg van krijgen om op te treden voor toeristen. De prachtige illustraties zijn gemaakt door Oksana Drachkovska.
Iemand in het bijzonder
Vierendertig verhalen over markante vrouwen. Het was een verrukking om te proberen die vrouwen uit de geschiedenis omhoog te tillen. Neem het verhaal over ontdekkingsreiziger Alexine Tinne. Of over actrice Ariane Nozeman. Of over Dolle Mina Wilhelmina Drucker. Of over schimmelprofessor Johanna Westerdijk. Of over schilder Charley Toorop. Of over de snelste vrouw van de wereld Foekje Dillema. Of over flimster Audrey Hepburn. Dat zijn toch allemaal vrouwen waarvan je wilt dat kinderen ze kennen!
Marijke Klompmaker heeft het boek fantastisch geïllustreerd.
De reis van Syntax Bosselman
Een verhaal over slavernij.
In Lang geleden… staat 1 verhaal waarin iets over de geschiedenis van de slavernij wordt verteld. Achteraf vind ik dat ik als schrijver ben tekortgeschoten. Met de reis van Syntax Bosselman heb ik geprobeerd recht te doen aan de verschrikkingen van die tijd.
In 1883 reisde de zestigjarige Syntax met een groep landgenoten naar Nederland. Een half jaar lang werden deze 28 Surinamers tentoongesteld op het Museumplein. Dat verhaal is de rode draad in een serie hoofdstukken waarin zoveel mogelijk aspecten van de slavernij worden verteld. En dan vooral de rol van Nederland daarin.
Bij elke herdruk komen er aanvullingen en nieuwe hoofdstukken bij. De vijfde druk is zelfs voorzien van een nieuw jasje.
De gijzelaar en de bastaard
Filips Willem is de naam van de vergeten prins in het boek De gijzelaar en de bastaard. Filips Willem is de oudste zoon van Willem van Oranje. Hij is dertien als hij wordt ontvoerd door de Spaanse koning Filips II. De Spaanse koning liet Willem van Oranje weten: zolang je tegen mij in opstand komt, zolang blijft jouw zoon onder mijn hoede.
Ik ben in het kasteel van Arevalo geweest. Jarenlang zat Filips Willem daar opgesloten. Ik heb mij vaak afgevraagd hoe dat voor hem moet zijn geweest. Waarom kiest mijn vader niet voor mij? Waarom komt hij mij niet bevrijden?
Wie de bastaard in het boek is, verklap ik niet.
Wat ik wel kan verklappen is dit: de illustraties in het boek zijn van… mijzelf. Ik wilde heel graag een keer zelf een boek van kaft tot kaft vormgeven. Hoewel ik het geweldig vond om te doen, laat ik het bij mijn volgende boeken weer gewoon over aan echte illustratoren.
De diamant van Banjarmasin
In 2020 mocht ik het kinderboekenweekgeschenk schrijven. Het werd een soort staalkaart van 8 manieren om over geschiedenis te schrijven. Aan de hand van allerlei bronnen. Zoals: stamboomonderzoek, een schilderij, een rechtszaak of een archeologische vondst. De prachtige illustraties zijn van Anne Stalinski. Van het geschenk werden 340.000 exemplaren gedrukt.
De man in de klok
Al jaren bezoek ik in oktober de Dutch Design Week in Eindhoven. Het volgen van Nederlandse ontwerpers is heel inspirerend. Er wordt nagedacht over duurzaamheid, gebruik van nieuwe materialen, sociale verbinding en toepasbaarheid. Het lukte om een groot aantal ontwerpers de interviewen. Zoals Maarten Baas (de man van de klok), Billie van Katwijk (tasjes van koeienmagen), Lotte de Haan (designkleding van afval), Chloé Rutzerveld (dinoburgers) en Chirstien Meindertsma (nieuwe toepassingen voor vlas). Het boek is voorzien van opdrachten voor thuis of in de klas.
Vuur
In vuur maakt de lezer een reis langs vulkanen in de wereld. Hoe zijn ze ontstaan. Hoe ziet de aarde er eigenlijk van binnen uit? Volgens vulkanologe Elske de Zeeuw van Dalfsen wonen we op een grote bitterbal die van binnen gevuld is met hete pindakaas en slushpuppie.
Zelf heb ik geprobeerd een werkende vulkaan in IJsland te bezoeken. Van die reis doe ik uitgebreid verslag.
Toekomstige delen in de serie? Ik denk aan: IJzer, Wind, Hout, Wrak…. als het maar titels met vier letters zijn.
Ridder zonder kasteel
Bij uitgeverij Leopold verscheen een derde druk van het boek Ridder zonder kasteel. Aleida en Otto Hoen zijn de kinderen van twee ruziënde ridders. Het verhaal speelt zich af op kasteel Hoensbroek en is helemaal gebaseerd op rechtbankverslagen uit het verre verleden. De illustratoren zijn: Ivan & Ilja.
Bij dezelfde uitgeverij zijn ook nog exemplaren te bestellen van: Werken voor de vijand (over mijn vader als dwangarbeider) en Onder vuur (over het beleg van Groenlo in 1627). In dit geval gaat het om printing on demand (POD).
Van oma mag alles
Opschieten, oma
Vertel eens, opa
Het zijn een paar titels in de opa- en omareeks. Met achterin opgenomen: een opa- of omadiploma voor geduld of voor de opa of oma die weet wat mag en wat niet mag.
De serie is geïllustreerd door Alex de Wolf en verschijnt bij uitgeverij Ploegsma.
Soms vragen kinderen: Waarom schrijft u altijd over geschiedenis? U hebt toch wel fantasie?’
Het antwoord luidt: ‘Jullie hebben gelijk, in mijn hoofd woont niet zoveel fantasie. Net genoeg voor af en toe een prentenboekje. Over opa’s en oma’s bijvoorbeeld die ontzettend hun best doen om de leukste opa en oma van de wereld te worden. En ja, dat is dan wel weer een beetje echt gebeurd. Want zo’n opa ben ik ook. [Kijk bij filmpjes en luister naar mij en mijn kleindochter Amber.]
Wat is er, Eekhoorn?
Alex de Wolf en ik konden het niet laten om een nieuwe serie prentenboekjes te maken. Hoofdpersoon is Eekhoorn. De boekjes zijn bedoeld voor peuters en kleuters.
Zelf lezen over Lang geleden…?
Man op de maan
De droom van Albert
Dat is snel!
Op een dag zei ik tegen de uitgeverij: ‘Met het boek Lang geleden… hebben we toch wel bewezen dat jonge kinderen belangstelling hebben voor geschiedenis. Diezelfde kinderen leren nu zelf lezen. Is het niet een idee om een serie te maken: Zelf lezen over Lang geleden…?
Die serie is er gekomen. Tien delen. Waaronder Man op de maan en De droom van Albert.
Ondertussen zijn een aantal van die deeltjes bij elkaar in bundels terecht gekomen. Bijvoorbeeld in: Dat is snel!